Алсу (Такташ): юрамалар арасында аерма
кТөзәтмә аңлатмасы юк |
Төзәтмә аңлатмасы юк |
||
Юл номеры - 26: | Юл номеры - 26: | ||
{{Автор/Һади Такташ}} |
{{Автор/Һади Такташ}} |
||
{{Шигырь-баш|Алсу }}<poem style='margin-left:5ex'> |
{{Шигырь-баш|Алсу }}<poem style='margin-left:5ex'> |
||
Урам ташларына карлар ява, |
|||
Урам ташларына карлар ява,<br />Кар томалый чана юлларын,<br />Карда шуа-шуа Алсу килә,<br />Җиң эченә тыккан кулларын...<br />Җилгә каршы җылы сулышлары<br />Туңып бөдрә чәчен ак ясый,<br />Юл буена аны тирги-тирги,<br />Сүгнә-сүгнә кайта Газзәсе:<br />—'Алсу, тукта инде, акыллым,<br />Абау,<br />Тагын карга батырдың!.. '—<br />Ул үпкәләп читкә китә. Аны<br />Алсу тагын ялынып чакыра:<br />—'Кил, уйнамыйм, бетте...<br />Кил инде!'<br />Үзе—килсә, карга батыра.<br /><br />Салкын карга басып Алсу килә,<br />Үзе көлә,<br />Үзе сөйкемле,<br />Үзе усал,<br />Үзе болай бер дә<br />Усал түгел кебек шикелле...<br /><br />Урам шаулый-шаулый төн уздыра,<br />Кемнең монда кемдә эше бар,<br />Һәрбер җылы тунлы кешеләрнең<br />Җылы бүрке, торыр төше бар...<br />Тик чаттагы бабай—'барабыз'ның<br />Бик үк әйбәт түгел тормышы,<br />һәр көн таңнан алып кичкә кадәр<br />Салкын урам — торган урнысы.<br />—'Җанкисәгем, бабай, 'барабыз'!<br />Атың белән сатып алабыз,<br />Студентта акча бик күп була,<br />Әй,<br />Ун тиенгә илтсәң, барабыз!.. '<br /><br />Алсу бүлмәсенә керү белән<br />Өске киемен алып ташлады,<br />Ватык көзгесенә карый-карый,<br />Карлы чәчен сүтә башлады...<br />—'Газзә, кара, ничек минем чәчләр<br />Бер-берсенә ябшып туңганнар... '<br />—'Карлы чәчләр сиңа килешә, Алсу,<br />Үз чәчеңнән матур булганнар... '<br />Алсу күзен алмый үзен карый, —<br />Үзе матур,<br />Үзе сөйкемле,<br />Үзе усал,<br />Үзе болай бер дә<br />Усал түгел кебек шикелле...<br /><br />Аңа бүген әллә нәрсә булган,<br />Бер җырлыйсы килә, бер көлә,<br />Бер онтылып, кинәт керфекләре<br />Бер ноктага килеп төртелә...<br />—'Ташта әле, Газзә, зачетыңны,<br />Их, үбәсем килә үзеңне,<br />Ну, үбәсем килә үзеңне,<br />Тыңла инде бер кат сүземне?.. '<br />Газзә, ирексездән эшен ташлап,<br />Сүгнә-сүгнә килә янына:<br />- -'Тфү, каһәр суккан!<br />Ачуың килмәгәе,<br />Тоз саласын, инде каныма!<br />Син шул, кызый, үзен, зачетыңны<br />Бик соң хәзерләргә башлыйсың,<br />Үзең бездән алда биреп ташлыйсың,<br />Ә без... '<br />Ул Алсуга ачу белән карый,<br />Тик ачуы бик тиз басыла,<br />Алсу бала кебек елмая да<br />Иңнәренә килеп асыла...<br />Газзә түзми, аның сүзен көтә,<br />Үзе уйлый зачет бирәсен,<br />Алсу көлә-көлә күзенә карый,<br />Соң ул аңа нәрсә сөйләсен...<br />Сөйләсенме матур яшьлегенең<br />Зур елларга туры килүен,<br />Сөйләсенме җирне, бүгенгене,<br />Бар нәрсәне өзелеп сөюен...<br />Һәр кояшлы иртә аның өчен<br />Яна уйлар алып китерсә,<br />Бүгенгенең һәрбер матурлыгы<br />Үзе белән аны исертә...<br /><br />Шуның өчен бүген ул төн белән<br />Бер хат язды карты исменә,<br />(Карты кемдер... )<br />Кәкре юллар ясап,<br />Сызып-сызып алды тиз генә.<br />Хатның соңгы юлы:<br />—'Бик сагынсаң,<br />Хатым бассын күңлен ярсуын,<br />Бик бәхетле синең Алсуың... '<br />Хаты белән бергә яңа төшкән<br />Рәсмен салды үзенең картына,<br />Кулына соңгы кабат рәсмен алып,<br />Шул сүзләрне язды артына:<br />'Бу — Алсуың синең,<br />Күрәсеңме,<br />Нинди матур булып утырган.<br />Кара, башкаларга мине алмаштырма,<br />Кадрем белеп яшә, чукынган!.. '<br />Коридордан басып Алсу килә,<br />Үзе матур,<br />Үзе сөйкемле,<br />Үзе усал,<br />Үзе болай бер дә<br />Усал түгел кебек шикелле...<br /><br />Ул дәрескә бүген бик соң килде,<br />Әллә кайда йөреп кичеккән.<br />Үзе соңга калган,<br />Үзе әле<br />Көлә-көлә керә ишектән...<br />Үзе дәрес тыңлый,<br />Үзе бер дә<br />Тыңламаган кебек итенә,<br />Үзе профессорның дәрсен яза,<br />Үзе аның борнын кәкре итеп<br />Төшреп куя дәфтәр читенә...<br />Үзе зачетларын хәзерләргә<br />Барыннан да соңрак тотына,<br />Үзе зачетларын башкалардан<br />Алдан бирә, алдан котыла...<br /><br />Һәрбер нәрсә аңа, күп көч куймый,<br />Әллә ничек җиңел бирелә,<br />Янар яшьлегенең алсу таңы<br />Үтмәс төсле булып күренә.<br />Ул үзенә үзе хуҗа бүген,<br />Үзе акыллы, үзе сөйкемле,<br />Үзе усал,<br />Үзе болай бер дә<br />Усал түгел кебек шикелле... |
|||
Кар томалый чана юлларын, |
|||
Карда шуа-шуа Алсу килә, |
|||
Җиң эченә тыккан кулларын... |
|||
Җилгә каршы җылы сулышлары |
|||
Туңып бөдрә чәчен ак ясый, |
|||
Юл буена аны тирги-тирги, |
|||
Сүгнә-сүгнә кайта Газзәсе: |
|||
— «Алсу, тукта инде, акыллым, |
|||
Абау, |
|||
Тагын карга батырдың!.. »— |
|||
Ул үпкәләп читкә китә. Аны |
|||
Алсу тагын ялынып чакыра: |
|||
— «Кил, уйнамыйм, бетте... |
|||
Кил инде!» |
|||
Үзе—килсә, карга батыра. |
|||
Салкын карга басып Алсу килә, |
|||
Үзе көлә, |
|||
Үзе сөйкемле, |
|||
Үзе усал, |
|||
Үзе болай бер дә |
|||
Усал түгел кебек шикелле... |
|||
Урам шаулый-шаулый төн уздыра, |
|||
Кемнең монда кемдә эше бар, |
|||
Һәрбер җылы тунлы кешеләрнең |
|||
Җылы бүрке, торыр төше бар... |
|||
Тик чаттагы бабай—«барабыз»ның |
|||
Бик үк әйбәт түгел тормышы, |
|||
һәр көн таңнан алып кичкә кадәр |
|||
Салкын урам — торган урнысы. |
|||
— «Җанкисәгем, бабай, «барабыз»! |
|||
Атың белән сатып алабыз, |
|||
Студентта акча бик күп була, |
|||
Әй, |
|||
Ун тиенгә илтсәң, барабыз!.. » |
|||
Алсу бүлмәсенә керү белән |
|||
Өске киемен алып ташлады, |
|||
Ватык көзгесенә карый-карый, |
|||
Карлы чәчен сүтә башлады... |
|||
— «Газзә, кара, ничек минем чәчләр |
|||
Бер-берсенә ябшып туңганнар... » |
|||
— «Карлы чәчләр сиңа килешә, Алсу, |
|||
Үз чәчеңнән матур булганнар... » |
|||
Алсу күзен алмый үзен карый, — |
|||
Үзе матур, |
|||
Үзе сөйкемле, |
|||
Үзе усал, |
|||
Үзе болай бер дә |
|||
Усал түгел кебек шикелле... |
|||
Аңа бүген әллә нәрсә булган, |
|||
Бер җырлыйсы килә, бер көлә, |
|||
Бер онтылып, кинәт керфекләре |
|||
Бер ноктага килеп төртелә... |
|||
— «Ташта әле, Газзә, зачетыңны, |
|||
Их, үбәсем килә үзеңне, |
|||
Ну, үбәсем килә үзеңне, |
|||
Тыңла инде бер кат сүземне?.. » |
|||
Газзә, ирексездән эшен ташлап, |
|||
Сүгнә-сүгнә килә янына: |
|||
— «Тфү, каһәр суккан! |
|||
Ачуың килмәгәе, |
|||
Тоз саласын, инде каныма! |
|||
Син шул, кызый, үзен, зачетыңны |
|||
Бик соң хәзерләргә башлыйсың, |
|||
Үзең бездән алда биреп ташлыйсың, |
|||
Ә без... » |
|||
Ул Алсуга ачу белән карый, |
|||
Тик ачуы бик тиз басыла, |
|||
Алсу бала кебек елмая да |
|||
Иңнәренә килеп асыла... |
|||
Газзә түзми, аның сүзен көтә, |
|||
Үзе уйлый зачет бирәсен, |
|||
Алсу көлә-көлә күзенә карый, |
|||
Соң ул аңа нәрсә сөйләсен... |
|||
Сөйләсенме матур яшьлегенең |
|||
Зур елларга туры килүен, |
|||
Сөйләсенме җирне, бүгенгене, |
|||
Бар нәрсәне өзелеп сөюен... |
|||
Һәр кояшлы иртә аның өчен |
|||
Яна уйлар алып китерсә, |
|||
Бүгенгенең һәрбер матурлыгы |
|||
Үзе белән аны исертә... |
|||
Шуның өчен бүген ул төн белән |
|||
Бер хат язды карты исменә, |
|||
(Карты кемдер... ) |
|||
Кәкре юллар ясап, |
|||
Сызып-сызып алды тиз генә. |
|||
Хатның соңгы юлы: |
|||
— «Бик сагынсаң, |
|||
Хатым бассын күңлен ярсуын, |
|||
Бик бәхетле синең Алсуың... » |
|||
Хаты белән бергә яңа төшкән |
|||
Рәсмен салды үзенең картына, |
|||
Кулына соңгы кабат рәсмен алып, |
|||
Шул сүзләрне язды артына: |
|||
«Бу — Алсуың синең, |
|||
Күрәсеңме, |
|||
Нинди матур булып утырган. |
|||
Кара, башкаларга мине алмаштырма, |
|||
Кадрем белеп яшә, чукынган!.. » |
|||
Коридордан басып Алсу килә, |
|||
Үзе матур, |
|||
Үзе сөйкемле, |
|||
Үзе усал, |
|||
Үзе болай бер дә |
|||
Усал түгел кебек шикелле... |
|||
Ул дәрескә бүген бик соң килде, |
|||
Әллә кайда йөреп кичеккән. |
|||
Үзе соңга калган, |
|||
Үзе әле |
|||
Көлә-көлә керә ишектән... |
|||
Үзе дәрес тыңлый, |
|||
Үзе бер дә |
|||
Тыңламаган кебек итенә, |
|||
Үзе профессорның дәрсен яза, |
|||
Үзе аның борнын кәкре итеп |
|||
Төшреп куя дәфтәр читенә... |
|||
Үзе зачетларын хәзерләргә |
|||
Барыннан да соңрак тотына, |
|||
Үзе зачетларын башкалардан |
|||
Алдан бирә, алдан котыла... |
|||
Һәрбер нәрсә аңа, күп көч куймый, |
|||
Әллә ничек җиңел бирелә, |
|||
Янар яшьлегенең алсу таңы |
|||
Үтмәс төсле булып күренә. |
|||
Ул үзенә үзе хуҗа бүген, |
|||
Үзе акыллы, үзе сөйкемле, |
|||
Үзе усал, |
|||
Үзе болай бер дә |
|||
Усал түгел кебек шикелле... |
|||
</poem>{{шигырь-азак|?}} |
</poem>{{шигырь-азак|?}} |
||
10 июл 2011, 11:16 юрамасы
Алсу АВТОР Һади Такташ |
Һади Такташ | |
Тулы исеме | Мөхәммәтһади Хәйрулла улы Такташев |
---|---|
Һөнәре | шагыйрь, драматург |
|